HASSAN meninggal dunia ketika berusia 63 tahun. Beliau meninggalkan seorang isteri dan tiga anak lelaki. Sepanjang hayatnya, Hassan bekerja keras untuk menyara keluarga kerana menyedari pentingnya membina, melindungi dan mengekalkan kekayaan.
Beliau menyedari betapa pentingnya perancangan harta pusaka kerana beliau mahu kebajikan keluarganya terjamin selepas ketiadaannya. Beliau menulis wasiat bagi menetapkan cara harta pusakanya dibahagikan.
Selepas meninggal dunia, wasi atau pentadbir harta pusaka melangsaikan semua hutangnya termasuk zakat yang belum ditunaikan, memindahkan hak milik rumah kepada balunya seperti yang diwasiatkan dan mengagihkan baki aset menurut wasiatnya.
Namun begitu, bukan semua orang berpandangan jauh seperti Hassan yang merancang pembahagian harta pusakanya kerana didapati masih ramai tidak berbuat demikian.
Ada laporan mendedahkan aset dan harta pusaka bernilai RM40 bilion yang ditinggalkan si mati di Malaysia tidak dituntut kerana tiada perancangan harta pusaka. Dalam pada itu, aset yang tidak dituntut seperti wang Kumpulan Wang Simpanan Pekerja, simpanan bank, kenderaan, hartanah dan manfaat insurans boleh dibekukan jika berlaku perebutan harta pusaka antara waris si mati.
Jadi, apakah yang menyebabkan sejumlah besar aset ini tidak dituntut? Adakah masyarakat Islam kurang prihatin atau tidak sedar mengenai cara untuk menguruskan harta benda mereka?
Ini tidak seharusnya berlaku kerana pembahagian kekayaan adalah penting dalam perancangan kewangan Islam, selari dengan usaha membina, melindungi dan mengekalkan kekayaan berasaskan syariah. Ia sudah wujud sejak zaman Nabi Muhammad.
Bina, lindungi dan kekalkan kekayaan anda mengikut cara Islam
Perlindungan kekayaan membabitkan perancangan aliran tunai, perancangan cukai, perancangan jaminan keselamatan keluarga, perancangan pendapatan hilang upaya dan perancangan pendapatan penyakit kritikal.
Dalam Islam, konsep perlindungan kekayaan berbeza daripada konsep perlindungan konvensional kerana takaful bermakna bersama, iaitu sekumpulan peserta bersetuju untuk bersama-sama menjamin perlindungan satu sama lain daripada kerugian tertentu.
Takaful berasaskan prinsip taawun (saling membantu) dan tabarru (derma, hadiah atau sumbangan) yang risikonya dikongsi kumpulan secara sukarela.
Seperti pelan insurans konvensional, takaful (umpamanya produk takaful am dan takaful keluarga) memberikan jaminan perlindungan daripada kerugian atau kerosakan. Peruntukan ini dilihat sebagai masyarakat membantu seseorang yang kerugian.
Dalam perancangan kewangan konvensional, pengumpulan harta untuk mencapai pertumbuhan modal sewajarnya dengan objektif mengekalkan kekayaan terkumpul. Pengumpulan harta mengimbangkan risiko kehilangan modal dan risiko kehilangan kuasa pembelian. Ini membabitkan strategi peruntukan aset, pelaburan dan strategi untuk mencapai kebebasan kewangan.
Kita sebenarnya tidak kekurangan saluran pelaburan yang menepati hukum Syariah dan umat Islam boleh memilih antara lain unit amanah, pelan takaful, saham, sukuk, hartanah, pelan simpanan wadiah mudarabah. Malah, kini terdapat projek pembangunan hartanah yang mematuhi syariah.
Antara kaedah mengekalkan harta kekayaan termasuk menerusi wasiat keluarga, hiba, surat kuasa, perakuan harta sepencarian dan perakuan amanah.
Jadi, apakah yang dimaksudkan mengekalkan kekayaan dalam perancangan kewangan Islam? Dalam konteks ini ia bermakna melindungi kekayaan yang terkumpul daripada setiap risiko kewangan dan ancaman yang boleh berlaku.
Ia merangkumi pengurusan kekayaan, perancangan mengehadkan liabiliti, perancangan pegangan saham perniagaan, perancangan penggantian dan pengurusan hutang. Sesiapa pun tidak sepatutnya mengalami kerugian yang sia-sia disebabkan nasihat pelaburan yang kurang baik atau kegagalan untuk melindungi aset mereka.
Umat Islam juga mempunyai kewajipan untuk memastikan kekayaan mereka dibahagi secara saksama di antara ahli keluarga, semasa mereka hidup dan selepas mereka mati.
Faraid (pembahagian harta pusaka berasaskan hukum Islam) memainkan peranan penting dalam perancangan harta pusaka Islam. Bagaimanapun, dalam faraid, terdapat unsur fleksibel yang tidak disedari ramai orang, fleksibiliti yang melindungi keperluan individu apabila membuat perancangan pembahagian harta pusaka.
Selain itu, di bawah peraturan faraid, waris terdekat bukan beragama Islam, anak angkat atau anak luar nikah, tidak berhak mewarisi harta pusaka peninggalan umat Islam. Satu elemen penting ‘perancangan harta pusaka Islam’ ialah pelantikan wasi atau pentadbir harta pusaka yang boleh menimbulkan banyak kerumitan jika dilaksanakan selepas kematian.
Instrumen pembahagian harta pusaka
Bagaimanakah anda boleh memastikan harta pusaka dan kekayaan dibahagikan di antara waris yang anda pilih? Kita lihat pilihan yang ada.
Wasiat adalah dokumentasi sah yang menetapkan bagaimana anda membahagikan aset apabila meninggal dunia. Ini satu daripada pelbagai cara untuk memperoleh dan membahagikan kekayaan dalam Islam.
Fleksibiliti dalam wasiat membolehkan umat Islam mewasiatkan sebahagian harta pusaka yang boleh diwasiatkan menurut kemahuannya, termasuk kepada bukan Islam. Ini satu bentuk hadiah atau pemberian yang dilaksanakan selepas kematian pewasiat dan pemberian ini juga dikenali sebagai wasiyah. Jumlah wasiyah tidak boleh melebihi satu pertiga daripada jumlah aset dan waris yang layak atau sah tidak layak mendapat wasiyah.
Sementara itu, hibah adalah pemindahan harta berbentuk ihsan iaitu seseorang memberikan hadiah tanpa niat menerima apa-apa balasan sebelum kematiannya. Produk Pri-Hibah yang ditawarkan CIMB Wealth Advisors Bhd (CWA) bersama as-Salihin Trustee Bhd adalah kombinasi Hibah Islam dan Amanah Islam.
Satu daripada kelebihan instrumen ini ialah aset Pri-Hibah tidak dianggap sebagai sebahagian daripada harta pusaka seseorang (kerana ia berkuat kuasa serta-merta). Semua adalah mengikut kehendak pewasiat kerana ia tidak tertakluk di bawah peraturan pembahagian secara faraid.
Oleh yang demikian, ia boleh digunakan untuk mengimbangkan pembahagian. Dengan Pri-Hibah, kita boleh memastikan kepentingan penerima yang kita pilih akan terjaga sekalipun jika kita kehilangan upaya dan bukan selepas kematian saja.
Dalam konteks ini, kita boleh menggunakan perakuan ‘harta sepencarian’ kerana ia merangkumi harta sepencarian yang diperoleh suami dan isteri sepanjang perkahwinan mereka. Dengan perakuan harta sepencarian, kedua-dua pihak boleh membuat keputusan dan mencapai persetujuan mengenai jumlah pembahagian semasa hayat mereka. Ini membolehkan balu menuntut bahagiannya daripada harta pusaka arwah suami sebelum pembahagian dibuat mengikut hukum faraid. Perakuan harta sepencarian juga mempercepatkan proses pembahagian kerana pihak yang terbabit tidak perlu ke mahkamah untuk menuntut bahagian masing-masing.
Ramai antara kita membuat persediaan untuk masa depan keluarga dan orang yang disayangi, tapi berapa ramai yang membuat perancangan untuk jangka panjang?
Ketua Pegawai Eksekutif CIMB Wealth Advisors Berhad (CWA)
